Deze week is het de week van de Circulaire Economie. Een initiatief van Het Versnellingshuis, een landelijk programma dat het Nederlandse bedrijfsleven helpt circulair te ondernemen. Het is een samenwerkingsverband van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, MVO Nederland, Het Groene Brein, VNO NCW en MKB Nederland. Wij dragen graag ons steentje bij. Met als doel: laten zien hoe circulair ondernemen in de praktijk werkt. Bij Mourik doen we al jaren ons best om duurzaam en circulair te werken aan onze projecten, processen en organisatie. We hebben talloze voorbeelden. Een mooie aanleiding voor onze duurzaamheidsmanager Cora de Groot om je deze week iedere dag mee te nemen naar bijzondere projecten en de Mourik-collega's achter onze slimme circulaire oplossingen.

Vandaag is Cora bij Jochem Mos. Jochem is Manager Duurzaamheid & Innovatie bij Mourik Infra. Hij is onze specialist en adviseur op het gebied van de Milieu Kosten Indicator (MKI) en Life Cycle Assessment (LCA). Met andere woorden: het kwantificeren van de maatschappelijke en ecologische voetafdruk van materialen en projecten. Jochem is ook een van de initiatiefnemers van de website duurzameleverancier.

Cora: “Bij Mourik is circulariteit een strategisch thema. De MKI is een uitstekend hulpmiddel om circulariteit meetbaar te maken en het bewustzijn bij de medewerkers te verhogen. Dankzij Jochem hebben we enorme stappen gemaakt in circulair denken en doen.”

Wat is eigenlijk circulariteit?

Jochem: “Dat is een interessante vraag. Circulariteit betekent het vermogen om grondstoffen die in de hele keten gebruikt worden beschikbaar te houden voor later. Met meetbaar nul impact op het milieu. Dat is de ultieme ambitie van de circulaire economie. Maar dat concept wordt vaak verward met recycling en dat is een veel te simpele voorstelling van zaken.”

Circulair is niet recycling

“Ik geef een voorbeeld: stel dat een vrachtwagen een paar honderd kilometer rijdt met een bak vol granulaat zodat die elders hergebruikt kan worden in een nieuw betonmengsel. Dan recyclen we inderdaad het granulaat. Maar is dat circulair? Of zelfs duurzaam? De vrachtwagen rijdt tientallen liters vervuilende diesel op en stoot via de uitlaatgassen allerlei viezigheid uit. De milieuschade overstijgt die van de winst door het hergebruik. En dat is verre van circulair.”

Milieu Kosten Indicator (MKI)

“Met de Milieu Kosten Indicator maken we al dit soort ‘verborgen’ kosten in de keten transparant en meetbaar. En zo kunnen we een maatschappelijke waarde, of kostenpost, hangen aan producten en materialen die we gebruiken. De bijbehorende MKI-score (bij voorkeur nul of negatief) zegt veel over de duurzaamheid van oplossingen. En die wegen opdrachtgevers steeds vaker mee in de beoordeling van tenders. Bij Mourik winnen we het vaak op basis van de MKI-score.”

Maatschappelijke kosten van materialen

“MKI berekenen klinkt eenvoudig, maar is het zeker niet. Aan de rekentool liggen complexe berekeningen ten grondslag. Voor alle mogelijke materialen hebben we een zogenaamde Life Cycle Assessment (LCA) gemaakt. Daarmee rekenen we de voetafdruk van materialen om naar de maatschappelijke kosten ervan. Rekening houdend met de hele keten. Dus in het voorbeeld dat ik gaf: niet alleen het granulaat zelf, maar ook het heen en weer rijden van de vrachtwagen, de diesel, olie en de emissie die dat kost.”

Wat bepaalt de voetafdruk?

“Op basis van MKI-scores kom je vaak tot verrassende inzichten. Zo zie je direct waar je moet innoveren om impact te maken. Neem asfalt, dat bestaat uit steenslag, zand, recycle asfaltgranulaat, vulstof en bitumen. Recycling van de massa asfaltgranulaat levert gevoelsmatig het beste resultaat om de voetafdruk te verminderen. Het gebruik van nieuwe bitumen laat echter een veel grotere voetafdruk achter. Waar ligt dan de ontwikkelopgave? Daarom gebruikt Mourik nu al verschillende ontwikkelde biologische alternatieven voor bitumen en onderzoekt continue verdere mogelijkheden om ons asfalt te verduurzamen.”

Circulair ontwerpen

“Hier wordt het interessant. Bij Mourik wegen we de voetafdruk van materialen mee in de ontwerpfase. En die zetten we af tegen de eisen in het contract. Wat moet de levensduur zijn? Hoeveel of weinig onderhoud mag er zijn? En op basis daarvan maken we keuzes. Een mooi voorbeeld is de renovatie van de Kiltunnel.

Daar hebben we alle gebruikte materialen vastgelegd in een materialenpaspoort. Op die manier weten we in de sloopfase nog precies wat erin zit en is duidelijk hoe de vrijkomende materialen opnieuw toe te passen.”

What’s next?

“Het mooie van MKI vind ik dat de score gebaseerd is op het resultaat en niet op basis van wat je doet, zoals bij de CO2-prestatieladder. Dat inspireert ons enorm voor de ontwikkeling van duurzame innovaties met het doel dat over een paar jaar de MKI-score nul is of negatief. Geen enkele milieu-impact meer dus. En natuurlijk willen we ook verder aan de slag met de ontwikkeling van emissieloos materieel. Het mooie bij Mourik is dat de ideeën van onderaf mogen, zelfs, moeten komen. Dat is een van de redenen waarom ik hier ben komen werken. We deden een project samen, er ging zoveel kennis over tafel en het was zo leuk. Daarom heb ik gezegd: daar wil ik wel werken.”

Wil je meer weten over de Milieu Kosten Indicator of meetbaar circulair werken? Maak contact met Jochem Mos.